zondag 25 augustus 2019

Literaturia dag 10: De Eeuw van de Amateur & Margreet de Heer

Een dubbele afsluiter van de twaalfde editie van Literaturia dit jaar, nota bene op de tiende dag: het programma van Literaturia was dit jaar uitgebreid en flinker van omvang dan ooit.

Aan het begin van de avond was de vlakke vloer van de grote Ophelia-tent voor de populaire podcast De Eeuw van de Amateur, met presentator Botte Jellema en bijzitters Paulien Cornelisse en Ype Driessen. Hoe populair de podcast is, bleek aan het begin toen Bottema aan de uitverkochte zaal vroeg wie vaste luisteraar is: bijna alle vingers gingen omhoog.

Een podcast maken is doorgaans een solitaire bezigheid, vaak een zolderkamertjesproject, dus een aflevering opnemen met meer dan 200 'live luisteraars' is een bijzondere gewaarwording. Cornelisse en Driessen vonden de vaart soms 'vreselijk opgejaagd' maar toch ging het van een leien dakje, al kon Cornelisse niet nalaten om af en toe te zeggen dat een item van vijf minuten 'normaal gesproken twee uur duurt'.

De podcast ging over slechte cadeaus, egels, Groningen en Leeuwarden, dromen en het Amazonegebied. Grote thema's, en toch was alles binnen anderhalf uur keurig geduid en afgerond. Je zou het de kracht van de podcasters kunnen noemen.

Binnenkort staat aflevering 104 online, met publiek uit Groningen dat zich luid en duidelijk liet horen. Hou de site van De Eeuw van de Amateur in de smiezen.

Meteen aansluitend begon aan de Leliesingel de Stripmaker des Vaderlands Margreet de Heer aan de eerste van vier zeer gevarieerde voorstellingen, die zij voor de gelegenheid had gemaakt. Er waren battles tussen strips en 'echte boeken' waarbij het publiek de voorkeur moest bepalen aan de hand van fragmenten.

Bijzonder druk was het bij de datingtips-voorstelling: De Heer, geflankeerd door een bevallige assistente, wees de aanwezigen door de essentie van het daten, met slimme voorbeelden en hilarische do's en don'ts.

Het publiek, dat de hitte in de Literaturia-container met glans (op het voorhoofd) doorstond, vond het prachtig. Goede reclame bovendien, want wie vrolijke gezichten naar buiten ziet komen, weet dat die erbij moet zijn. Zo werkt de Leliesingel!

Om kwart voor elf sloten we voor de laatste maal de container af. Het buitenlicht lieten we aan: we wilden nog niet echt helemaal vertrekken. Maar toch, voor nu zit het erop. Volgend jaar komen we zeker terug en daar hebben we nu al zin in. En als het net zo groots en meeslepend wordt als het dit jaar was, dan zijn we alvast dik tevreden. Tot dan, en in de tussentijd: blijf vooral lekker lezen!

Pip, Dick, Elise, Annegreet, Esmée, Edwin, Stefan en de vrijwilligers van Noorderzon

zaterdag 24 augustus 2019

Literaturia dag 9: Tobi Dahmen - Fietsmod

Bijna tijd voor een hitteplan op dag 9 van Literaturia. Nog een geluk dat de Literaturia-locatie aan het water in een boomrijke omgeving staat, want met vier keer een uitverkochte tent was het behoorlijk op temperatuur bij de voorstellingen van stripmaker Tobi Dahmen.

Hij kwam naar Noorderzon om te vertellen over zijn autobiografische graphic novel Fietsmod, die handelt over opgroeien in een klein dorpje met muziek en feesten, slim opgehangen aan de grotere begrippen des levens als vriendschap en identiteit. Dahmen vertelde er bevlogen over en liet muziek horen en zien, samen met een aantal scenes uit zijn verhaal.

Autobiografische verhalen doen het altijd goed bij Literaturia: het publiek zit niet alleen dicht op de auteur zelf, maar ook op diens geschiedenis. Dat maakt een voorstelling nog intiemer. Dichterbij kom je niet.

Dahmen heeft een vriendelijke en rustige verteltrant, die het publiek aansprak: veel bezoekers loofden zijn kennis van de muziek, zijn enthousiasme maar vooral zijn eerlijkheid. Dahmen bewijst met zijn voorstelling Fietsmod dat graphic novels en strips prima vertaald kunnen worden naar een festivalsetting. Logisch: vanwege de visuele component is het publiek gemakkelijker te bereiken dan met een klassieke roman. Het is juist de combinatie die zo aantrekkelijk is. Feitelijk is Dahmens mooie voorstelling een pleidooi om meer strips te vertalen naar een festivalomgeving. Op Noorderzon is zijn Fietsmod in ieder geval met open armen ontvangen.

donderdag 22 augustus 2019

Literaturia dag 8: Flanor

Het Groningse literaire studentendispuut Flanor bestaat bijna 25 jaar en dus hoog tijd voor een kennismaking op Noorderzon. Op de achtste dag van Literaturia presenteerden de Flanorianen zich aan het Groningse publiek. Het weer was prettig, de toeloop vier keer volledig en het enthousiasme was steeds positief en voelbaar. Flanor deed met verve waarvoor het was uitgenodigd: ze was het literaire visitekaartje van studerend Groningen.

De eerste twee voorstellingen werden exotisch omschreven als een biologisch-literaire ode aan de hommel in operavorm. Het avontuurlijke publiek kreeg een klankenspel met video en voordracht. Een vijfkoppig koor speelde de natuurlijke habitat van de hommel; zij waren de bloemen en planten in het verhaal. Het bijzondere stuk, dat live werd gedirigeerd door Annegreet Bos, kon op veel bijval rekenen van het publiek. Buiten de Literaturia-locatie hielden voorbijgangers vaak even halt vanwege de vreemde, intrigerende klanken.

Vanaf negen uur veranderde de setting en waren het een aantal Flanorianen die uit eigen werk voordroegen, zowel poëzie als kort proza. Traditioneler, maar daarmee zeker niet minder interessant. Het publiek, verrast door de veelzijdigheid van de voordrachten, kon deze opzet zeker waarderen.

Flanor heeft op de achtste dag van Literaturia met veel ambitie en toewijding laten zien aan het enthousiaste festivalpubliek. De wisselwerking pakte goed uit: met vier uitverkochte voorstellingen kan Noorderzon én Flanor terugzien op een geslaagde samenwerking.

Literaturia dag 7: Mohammed Benzakour - Tien op een ezel

Het weer wordt steeds mooier en ook de vroege avonden op Noorderzon worden zachter en warmer. Een beetje Noord-Afrikaans zogezegd. Op de woensdagavond van Literaturia kwam dat deze keer goed van pas, met vier boeiende optredens van Mohammed Benzakour die in zijn kenmerkende bevlogen stijl de aanwezigen vertelde over zijn taalboek Tien op een ezel.

In dat boek, waaraan hij meer dan zeven jaar werkte en dat intussen al een derde druk beleefde, staat hij stil bij talige eigenaardigheden die hij ontdekte in het Berbers, de taal die wordt gesproken in een groot deel van Marokko. Hij ontdekte met name dat staande uitdrukkingen en gezegden veel overeenkomsten vertonen met het Nederlands. Zo ging hij op onderzoek uit naar het onstaan van die taalvondsten. Dat leverde prachtige inzichten en observaties op.

Met vier keer een volle bak appelleerde zijn verhaal duidelijk aan een grote groep festivalbezoekers. Het is leuk te zien hoe Noorderzon-gangers de weg naar de Literaturia-locatie aan het water weten te vinden. Het paradegevoel van de Leliesingel is erop gericht om langs het aanbod te dwarrelen en dan ter plekke te kiezen. Dat gebeurt uiteraard, maar evenveel mensen komen doelgericht en voorbereid hun kaartjes kopen. Dat zorgt ervoor dat - net als op dinsdag - de voorstellingen al rond half negen zijn uitverkocht. Een tip voor iedereen om tijdig langs te komen en alvast de kaarten voor later op de avond te halen.

De voorraad boeken die de uitgever had meegenomen was aan het einde van de avond zo goed als weg. Benzakours verhaal inspireerde veel bezoekers en dat is goed: de wonderlijke wegen van taal en het ontstaan van onze uitdrukkingen zullen altijd een bron van vermaak en kennis zijn. Dat heeft Benzakour gisteravond nog eens ondubbelzinnig uit de doeken gedaan. Gezien de reacties en het enthousiasme kunnen we zonder omhaal weer een hoogtepunt aan deze Noorderzon toevoegen.

woensdag 21 augustus 2019

Literaturia dag 6: Babah Tarawally

Een topprestatie, we kunnen het niet anders formuleren. Op de zesde dag van Literaturia, en de eerste dag aan de prachtige lommerrijke locatie aan het water van de Leliesingel, trad schrijver en Trouw-columnist Babah Tarawally op. Terwijl de vier voorstellingen van zeven, acht, negen en tien uur normaal gesproken twintig minuten per keer duren, presteerde Tarawally het zonder blikken of blozen het ongeëvenaarde: de vier voorstellingen duurden allemaal vijftig minuten.

Het publiek was spekkoper van deze tour de force, want hoewel de houten bankjes niet bepaald uitnodigen om bijna een uur op te zitten, kwamen de aanwezigen steeds monter en gesterkt naar buiten. Het verhaal van Tarawally sloeg aan bij het Noorderzon-publiek. Hij vertelde over zijn tijd in Nederland, die begon in het AZC in Groningen, pal naast de snelweg. Over die tijd schreef hij een boek, zoals hij daarna steeds deed.

Intussen is Tarawally columnist bij Trouw en staat hij bekend als schrijver die geen blad voor de mond neemt, zeker als het gaat over racisme. Daarbij zorgt hij voor een nuancerende mening, die evenzeer niet door iedereen wordt gedeeld: je hoeft geen racist te zijn om je racistisch te uiten. Tarawally gaat uit van het goede van de mens, maar durft tegelijk het ongemak van racisme te benoemen. Het zit vaak in details, in de kleine dingen. Geen mens, zegt Tarawally, is racist. Maar dat wil niet zeggen dat het er niet sluimerend is.

De energie van Tarawally bleef nog lang hangen aan de Leliesingel gisteravond. Voor Literaturia was het een mooie dag: vier keer een volle bak, vier keer een bevlogen verhaal en vier keer een geanimeerd publiek. De sterren stonden goed.

maandag 19 augustus 2019

Literaturia dag 5: Jacques Hermus - De literaire FEBO

Dit was mooi. Dag 5 van Literaturia, en de laatste dag in de schitterende en uitverkochte Desdemona-tent, was voor culinair recensent en auteur Jacques Hermus. Voor de goede orde; met een u, en niet met een e zoals de arme tak Hermessen die zich vooral ledig houdt met de verkoop van zijden sjaaltjes en dergelijke nonsens.

Jacques Hermus was op dreef. Hij vertelde in zijn kenmerkende vaart over eten, ingrediënten, gerechten en literatuur. Daarbij schoot hij van IJsland naar Frankrijk en van Schotland naar de Russische contreien. Hij sprak lovend over uien en aardappels. Onderwijl zocht hij in het oeuvre van Gogol naar schranspartijen en beschreef hij hoe de Franse bourgeoisie hun maaltijden gebruikte.

Er was zelfs nog tijd voor een bescheiden kwis waarin Hermus op een slinkse wijze zijn culinaire boeken onder de aandacht bracht: alles voor de inwendige mens zogezegd. Het publiek vond het allemaal best: Jacques Hermus kon een potje breken.

Vanaf morgen verkast Literaturia naar een mooie locatie op de kop van de Leliesingel, vlak aan het water. Wat dat betreft hebben we het getroffen, al zullen we de Desdemona tent missen.



Literaturia dag 4: Engeland in al zijn facetten, van clotted cream tot Brexit

De dubbele zondag van Literaturia was traditioneel voor een kijkje over de landsgrenzen: dit jaar gingen we de Noordzee over om ons licht te laten schijnen op het Britse Koninkrijk, met name Engeland.

In de middag vertelde voormalig NRC-correspondente in Londen, Titia Ketelaar, over de Brexit: hoe het zover kwam, hoe het gebeurde en wat het zal brengen. In een bevlogen lezing, die gaandeweg overging in een geanimeerd gesprek met het publiek, maakte Ketelaar duidelijk dat er achter het fenomeen Brexit meer schuilgaat dan een valse campagne met oneigenlijke argumenten en zand in de ogen.

Ketelaar had een Britse kennis beloofd niet uitsluitend in mineur over Engeland te spreken. Ze loste die belofte in en zorgde daarmee voor een positieve afsluiting van de bijeenkomst door haar liefde voor het bijzondere land uit de doeken te doen, waarbij ze vooral even stil stond bij koekjes en de prachtige wandelroutes door de natuur.

In de avond was het de beurt aan de zelfverklaarde anglofiele historicus Harry De Paepe, die aan de hand van zijn boek Stiff upper lips inging op de andere natuur van de Brit: die van de onderkoeldheid, tradities en klasseverschillen. Aan de hand van thee, scones en politiek zette De Paepe in een vrolijke en interessante lezing uiteen hoe we de Brit beter kunnen leren kennen.

Met behulp van film en interessant beeldmateriaal verluchtigde De Paepe zijn betoog, Het maakte de excentrieke Brit zelfs nog wat exotischer. Wat de toekomst ons ook brengt; als het Leave-kamp alles voor elkaar krijgt dan zijn we beslist een bijzondere buur kwijt.

zondag 18 augustus 2019

Literaturia dag 3: Hé hallo zeg, het leven en werk van Karel ten Haaf

De zaterdagavond van Literaturia was memorabel, om meerdere redenen. Dichters, schrijvers, collega's en vrienden herdachten Karel ten Haaf, de Groninger dichter/schrijver/activist die afgelopen mei overleed. Karel was een markante en eigenzinnige stem in de vaderlandse literaire wereld en in de sfeervolle Desdemona tent werd zijn leven en werk uitgebreid gevierd. De titel van de avond, Hé hallo zeg, verwijst naar de standaardbegroeting van Karel.

Er waren voordrachten, herinneringen en video's. Het werd een heel persoonlijke, oprechte avond die naderhand werd afgesloten met een nazit 'in de geest van Karel'.

Voor degenen die er niet bij konden zijn, is de avond vastgelegd: kijk hier naar de voordrachten van (in volgorde van opkomst) Anneke Claus, André Degen, Joep van Ruiten, Arjen Nolles, Anton Scheepstra, Stefan Nieuwenhuis, Marleen Vermooten, Hans Plomp, Jurre van den Berg, Hubert Klaver en Harry Zijlstra.
Daniël Dee en Ron Blom konden niet op de avond aanwezig zijn. Zij maakten voor de gelegenheid een videoboodschap.

vrijdag 16 augustus 2019

Literaturia dag 2: Literaire Floss Quiz

Dag 2 van Literaturia was mooi en het publiek trof het, voor het eerst in de gloednieuwe Desdemona-tent: een geweldige locatie met sfeer, notie en brille. Op het programma stond de speciale, literaire Floss Quiz; een beproefd recept in een nieuw jasje. Quizmaster Wabbesch Wabbesch, gestoken in een stemmig blauw kostuum, schotelde de aanwezige teams 36 vragen voor, variërend van rebussen tot zoekplaatjes, lokale vragen en 'raad het citaat'. Pittig, de aanwezigen hadden bepaald geen gemakkelijke avond.

Het mooie van de Floss Quiz is dat er genoeg prijzen te winnen zijn, voornamelijk chips, snoep en zoetigheid. Niet alleen de nummers 1 tot en met 3, maar ook de poedelprijs, speciaal voor het wat minder fortuinlijke team. Bij de prijsuitreiking was er nog enige hilariteit toen het gedoodverfde rode-lantaarnteam, de gelegenheidsploeg van Arno's Aperitief, tóch nog een ander team achter zich moest laten. Het team Writers Block, bestaand uit lokaal literair schrijftalent, kreeg de poedelprijs. De eerste prijs was voor La Sagrada Familia, een team dat de beschikking had over een luidruchtige universitair studente en een drietal innovatieve secondanten.

Uiteindelijk, en dat is zo sympathiek aan de Floss Quiz, worden alle prijzen gezamenlijk gedeeld en opgegeten. Het stukje verbroedering, na een felle maar eerlijke strijd, is wat de avond zo mooi maakt. Binnenkort weer 'gewoon' in het Grand Theatre. Deze editie was om niet licht te vergeten.

donderdag 15 augustus 2019

Literaturia dag 1: Lévi Weemoedt en Özcan Akyol - Pessimisme kun je leren

De afgelopen jaren begon Literaturia op de vrijdagavond, maar deze twaalfde editie is anders dan anders: een extra dag en twee extra voorstellingen. En geen half werk: de openingsavond was voor de heren Weemoedt en Akyol, die met hun succesnummer Pessimisme kun je leren meteen de toon zette voor een heerlijk avondje poëzie en dialoog. Uiteraard werd voorgedragen uit de gelijknamige bloemlezing die - zo meldde de heren terloops - intussen al 90 duizend keer is verkocht. Zes, zeven, acht drukken? Weemoedt was de tel al na de derde kwijt.

Lévi Weemoedt en Özcan Akyol waren lekker op elkaar ingespeeld. Ze wisselden hun voordrachten op een luchtige manier af, waarbij ze elkaar genoeg ruimte gunden, waarbij Akyol zich een slimme souffleur toonde. Hoofdmoot bleef uiteraard het werk van Weemoedt, die erg op dreef was: halverwege kon hij het niet laten het publiek hartelijk te bedanken voor de aandacht, de sfeer en - ach - alles zo'n beetje. Dat vatte de avond goed samen: het publiek had er zin in en dat straalde af op de mannen.

Na vijf kwartier poëzievoordracht in hoog tempo zat het erop in de uitverkochte Spiegeltent. Vanaf morgen is Literaturia als vanouds in de Desdemona-tent. Deze openingsavavond kan worden bijgeschreven in het rijtje 'fijne avonden'. De kop is eraf, vanaf hier gaat de literatuur volle bak vooruit op Noorderzon.

donderdag 27 juni 2019

Programma Literaturia 2019

WIE MOOIE VERHALEN ZOEKT ZAL ZE (HIER) VINDEN

Literaturia is het sprankelende, literaire en poëtische programma van Noorderzon waarbij het vooral om de mooie verhalen gaat. Geen stukjes voorlezen, geen interviewtjes over het zoveelste nieuwe boek, maar bevlogen avonden vol verrassingen.

Weemoedig, vrolijk of smaakvol, maar evengoed op en top Brits, Berbers en kleurrijk. Kortom, literatuur en poëzie in al haar gedaantes: van kookboeken tot graphic novels en van klassieke taalvirtusoteit tot live podcasting.
Leg je boek even terzijde en kom luisteren, kijken en genieten van literatuur en poëzie op Noorderzon. We vieren de literatuur en jij mag erbij zijn!

Literaturia, curator: Stefan Nieuwenhuis, Buro05. Mede mogelijk gemaakt door het Nederlands Letterenfonds en LIRA.

donderdag 15 augustus, 20 uur, Spiegeltent
Levi Weemoedt & Özcan Akyol - Pessimisme kun je leren!
Literaturia opent deze Noorderzon met een literaire avond rond twee positieve zielen. Samen nemen zij het publiek mee in de wereld van de meesterlijke observatie en zachte melancholie. Om stilletjes te gniffelen, maar in ieder geval om voluit van te genieten.

vrijdag 16 augustus, 21 uur, Desdemona
Floss Literaire Kunst Quiz
De populaire Groningse FLOSS kunstquiz van verlegt voor deze keer de focus naar literatuur.
Haak aan bij de diepgravende en toch ook luchtige kennisquiz die leunt op mooie beelden, zinnen en fascinaties onder leiding van celebrity presentator Wabbesch Wabbesch.

zaterdag 17 augustus, 20 uur, Desdemona
Hé hallo, zeg - Het leven en werk van Karel ten Haaf
Een vrolijke, politieke, dichterlijke en literaire avond met diverse auteurs rond het werk van Karel ten Haaf, de eigenzinnige stem in de vaderlandse literaire wereld die onlangs overleed. Met voordrachten, film en veel herinneringen aan deze unieke, bevlogen figuur. Met onder anderen Hans Plomp, Joep van Ruiten, Daniël Dee, Harry Zijlstra en de leden van de Dichtclub.

zondag 18 augustus, Desdemona
Literaturia over de grens: Engeland
14 uur 30: Titia Ketelaar - Mind the gap
19 uur 30: Harry de Paepe - Stiff upper lips
Een voormalige NRC-correspondent in Londen en een anglofiele historicus vertellen over het land, de mensen en redenen voor de chaos in het pre-Brexit tijdperk, aan de hand van hun boeken over Engeland, de Engelse mentaliteit en de buitengewone Britse gewoonten. Uiteraard met ruimte voor vragen en discussie.

maandag 19 augustus, 20 uur, Desdemona
Jacques Hermes - Het culinaire Noorden, een avond over literatuur en eten
Aan de hand van zijn eigen boeken en die van anderen beschouwt culinaire (boeken)liefhebber Jacques Hermes de geschiedenis van het eten in de literatuur: welke rol had en heeft eten in de literatuur? Bestaat er zoiets als de literaire Febo?

dinsdag 20 augustus, 19, 20, 21 en 22 uur, Leliesingel
Babah Tarawally - Gevangen in zwart-witdenken: En hoe we kunnen ontsnappen
Tarawally, Trouw-columnist en auteur van de eye-opener Gevangen in zwart-witdenken, gaat op zoek naar een uitweg in het vastgelopen debat over kleur en identiteit. Met persoonlijke ervaringen en pittige reacties van lezers op zijn uitgesproken columns probeert hij antwoorden te vinden - het publiek wordt daarbij van harte uitgenodigd om mee te denken.

woensdag 21 augustus, 19, 20, 21 en 22 uur, Leliesingel
Mohammed Benzakour - Tien op een ezel
Benzakour doet in zijn vermakelijke taalbundel Tien op een ezel onderzoek naar spreuken en spreekwoorden in het Berbers en kwam tot interessante ontdekkingen. Als taal de spiegel is van de ziel, is er dan een betere kennismaking denkbaar dan via het hart van de taal. Hij deelt zijn mooiste taalschatten met het publiek.

donderdag 22 augustus, 19, 20, 21 en 22 uur, Leliesingel
Literair dispuut Flanor - Zo (mooi) is literatuur
Het literaire studentendispuut Flanor bestaat bijna 35 jaar. Hoog tijd om de studentenkamer te verlaten en alle Groningers - en Noorderzonbezoekers - te laten zien wie ze zijn en wat ze doen. De Flanorianen delen hun enthousiasme voor literatuur, met bevlogen lezingen, Virtual Reality en voordrachten.

vrijdag 23 augustus, 19, 20, 21 en 22 uur, Leliesingel
Tobi Dahmen - Fietsmod
Fietsmod is een autobiografische graphic novel die je terugbrengt naar de wilde jaren tachtig en negentig, met mods, skinheads en scooterboys, vriendschap en heel veel muziek. Tobi Dahmen neemt je in zijn lezing mee op deze tijdreis met plaatjes, muziek en animaties.

zaterdag 24 augustus, 19, 20, 21 en 22 uur, Leliesingel
Margreet de Heer - Stripmaker des Vaderlands over de graphic novel
De Stripmaker des Vaderlands is op een missie. Ze wil de schoonheid van de literaire strip onder de aandacht brengen. Op een bevlogen manier put ze uit haar eigen werk en dat van anderen en laat ze zien welke rijkdom er achter de graphic novel schuilgaat, met animaties, film en veel stripplaatjes.

zaterdag 24 augustus, 19 uur 30, Ophelia
Eeuw van de amateur live, met Botte Jellema, Ype Driessen en Paulien Cornelisse
Behoeft de podcast De eeuw van de amateur nog enige introductie? Het is uitgeroepen tot de beste podcast van Nederland en dat is voor een groot deel te danken aan de presentatoren, Botte, Ype en Paulien. Ze zijn op Literaturia om live een podcast op te nemen, mét publiek. Uniek, groots en meeslepend.

en...

van vrijdag 16 augustus tot en met maandag 19 augustus, doorlopend van 13 - 18 uur, Speelweide
KidsLiteraturia, het Paard van de Prinses
De Prinses is haar paard kwijt en het toeval wil dat het paard op Noorderzon is. Kinderen brengen in een groepje het paard naar de prinses terug, maar dat is nog niet zo eenvoudig: onderweg komen ze allerlei spannende obstakels tegen. Hoe lossen ze dat op? Samen bedenken ze het verhaal, met een blije prinses op het einde.